آلبر کامو (Albert Camus) یکی از معروف‌ترین نویسندگان فرانسوی_الجزایری است که در سال 1957 موفق به کسب جایزه نوبل ادبی شد.
وی فیلسوف، روزنامه نگار و از نویسندگان مشهور قرن بیستم است. کتاب مشهور «بیگانه» و مقاله جریانساز «افسانه سیزف» از آثار معروف اوست.
آلبر کامو پس از «رودیارد کیپلینگ» جوان‌ترین برندهٔ جایزهٔ نوبل و همچنین نخستین نویسندهٔ زادهٔ قارهٔ آفریقا است که این عنوان را کسب کرده‌است. همچنین کامو در بین برندگان نوبل ادبیات، کمترین طول عمر را دارد و دو سال پس از بردن جایزهٔ نوبل در یک سانحهٔ تصادف درگذشت.
وی در ۷ نوامبر ۱۹۱۳ در روستایی در نزدیکی شهر امروزین عنابه در شمال شرقی الجزایر، به دنیا آمد. نسب پدرش به جنوب فرانسه می‌رسید. پدرش با آغاز جنگ جهانی اول (۱۹۱۴) به جبهه اعزام شد و همان اول کار جان خود را از دست داد و در فرانسه به خاک سپرده شد. کامو ۱۴ ساله بود که اولین بار بر سر گور پدر ایستاد.
مادر کامو اسپانیایی بود و از جزیره مینورکا به الجزایر کوچ کرده بود؛ زنی کم‌حرف و بی‌سواد که به گفته کامو، “تنها ۴۵۰ کلمه بلد بود، اگر که اصلا حرف می‌زد”. پس از مرگ همسر، سایه فقر سنگین‌تر شد. زن بی‌نوا دو فرزند خود، آلبر و برادر بزرگترش را برداشت و با خود به الجزیره برد و نزد مادربزرگ بیمار آنها در محله‌ای فقیرنشین مأوا گرفت.
به خاطر فقر خانواده، آلبر مجبور بود پس از پایان دبستان کارگری پیشه کند. اما آموزگارش لویی ژرمن به استعداد وی پی می‌برد و او را به امتحان کمک هزینه بگیران و ادامهٔ تحصیل تشویق می‌کند. او در این آزمون پذیرفته می‌شود و به هزینهٔ دولت وارد دبیرستان می‌شود. در آن زمان تحصیلات متوسطه در الجزیره اختصاص به ثروتمندان داشت. به همین جهت، از این پس کامو در دو دنیای جداگانه زندگی می‌کند. روز، در کنار اغنیا وارد دنیای اندیشه می‌شود و شب، بر عکس، در کنار فقرا در جهانی دشوار گام می‌زند. خود او بعدها می‌گوید: «آزادی را من در آثار مارکس نیاموختم، بل خود آن را در دل فقر شناختم»
هنگامی که جنگ جهانی دوم در گرفت، آلبر کامو تازه در اوران (یا وهران، در شمال غربی الجزایر) آموزگار شده و با فرانسین فور، معلم ریاضیات، ازدواج کرده بود، اما هدف او ورود به دنیای ادبیات بود. در سال ۱۹۴۲ در سفری به پاریس موفق شد در انتشارات گالیمار کاری به عنوان ویراستار پیدا کند.
در اواخر دوران اشغال، کامو که به خاطر همکاری با “نهضت مقاومت” گذرنامه‌ی جعلی داشت، در سفری پرمخاطره موفق شد نزد همسر خود به اوران برود. در چنین شرایطی بود که نوشتن یکی از بهترین رمان‌های خود را شروع کرد: “طاعون” که رگه‌های زندگینامه‌ای آن آشکار است و پس از جنگ در سال ۱۹۴۷ منتشر شد.
کامو در کتاب‌هایش خواننده را با دوگانگی از شادی و غم، تاریکی و روشنی، حیات و مرگ و… روبه‌رو می‌کند. او بر این اصل تأکید می‌ورزد که شادی گذراست و شرایط انسان فانی هستند و این موضوع باید سبب شود قدر زندگی و شادی بهتر شناخته شود. وی در طول عمر خود همواره فعالیت‌هایی بر ضد توتالیتاریسم انجام داده است و این از وجوه اشتراک کامو و سارتر محسوب می‌شود. کامو که در الجزایر متولد شده بود تا پایان عمرش از اقدامات خود در حمایت از الجزایر و حقوق مسلمانان فروگذار نکرد.
آلبر کامو آثارش را حول محور سه موضوع پوچ انگاری، شورش و عشق بنا نهاده است. وی برای بیان هریک از این سه موضوع سه اثر در قالب‌های مقاله، کتاب و نمایشنامه تهیه نموده. وی برای موضوع پوچ انگاری مقاله افسانه سیزیف، کتاب بیگانه و نمایشنامه کالیگولا را به رشته تحریر درآورده و مقاله انسان‌های طاغی و کتاب طاعون و نمایشنامه عادل‌ها را برای مفهوم شورش و در نهایت مقاله افسانه نمسیس به همراه کتاب (ناتمام ) آدم اول و نمایشنامه دن فاوست سه کتاب مربوط به مقوله عشق می‌باشند.
جملات برگزیده آلبر کامو:
– انسان تنها موجودی است که از پذیرفتن آنچه که هست سرباز می‌زند.
– می‌دانی خوشحالی چیست؟ اینکه بدون پرسیدن هیچ سوال مشخصی بتوانی جواب بله را بشنوی.
– پاییز بهار دوم است، هنگامی‌که تمامی برگ‌ها تبدیل به گل می‌شوند.
– در دل هر زیبایی، چیزی غیر انسانی نهفته است.
– همیشه تا سرحد امکان (انتها) ادامه بده، چرا که آنجا جایی است که تو به حقیقت خواهی رسید.
– هیچ کس متوجه این موضوع نمی‌شود که بعضی‌ها چه تلاش زیادی می‌کنند تا شاید بتوانند معمولی (نرمال) به نظر برسند.
رمان
بیگانه – ۱۹۴۲ –
طاعون – ۱۹۴۷ –
سقوط – ۱۹۵۶
مرگ خوش – نوشته شده در سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۷ و منتشر شده در سال ۱۹۷۱
آدم اول – کامو پیش از اتمام این اثر جان باخت و در سال ۱۹۹۵ این اثر نیمه‌تمام منتشر شد.
نمایشنامه‌ها
کالیگولا – نوشته شده در ۱۹۳۸ و اجرا شده در ۱۹۴۵
مرثیه‌ای برای راهبه – ۱۹۵۶ – اقتباس از رمانی نوشتهٔ ویلیام فاکنر با همین نام –
سوء تفاهم – ۱۹۴۴
حکومت نظامی – ۱۹۴۸
دادگستران – ۱۹۴۹
تسخیر شدگان – ۱۹۵۹ – اقتباس از رمانی نوشتهٔ فئودور داستایوسکی با همین نام – نام اصلی: Les Possédés کامو این نمایشنامه را در سل ۱۹۵۹ شخصاً کارگردانی کرد و به روی صحنه برد.
صالحان : نمایشنامه ای در پیرامون یک حادثه واقعی ( ترور عموی تزار روسیه ) – این کتاب با ترجمه خشایار دیهیمی توسط نشر ماهی به چاپ رسیده است
آثار غیر داستانی
خطاب به عشق؛ نامه‌های عاشقانهٔ آلبر کامو و ماریا کاسارس – ۱۹۴۴ تا ۱۹۵۹
پشت و رو – ۱۹۳۷ – مجموعهٔ مقاله
عیش – ۱۹۳۸ – مجموعهٔ چهار جستار
افسانهٔ سیزیف – ۱۹۴۲
انسان طاغی – ۱۹۵۱
یادداشت‌ها ۱۹۳۵-۱۹۴۲ – انتشار: ۱۹۶۲
یادداشت‌ها ۱۹۴۳-۱۹۵۱ – انتشار: ۱۹۶۵
یادداشت‌ها ۱۹۵۱-۱۹۵۹ – انتشار: ۱۹۸۹
متافیزیک مسیحی، انتشار: ۱۹۵۳
وقایع‌نامه الجزایر: ۱۹۵۸